CKV varendonck college

                                                                                     

 

Je maakt een foto. Met een camera maak je een beeld. Met dat beeld vertel je onherroepelijk een verhaal. Of je wilt of niet. Het beeld vertelt iets, roept een emotie op. Wat staat er op? Wanneer is de foto genomen? Is het een close-up? Wat doet het met je? Waarom nam je die foto? Als de foto in een tijdschrift zou staan waarin je bladert, blijf je dan even kijken? Waarom? Je maakt een foto! Daarmee maak je keuzes, ook als je besluit om 'per ongeluk' een foto te maken. Bewust of bij toeval, je hebt altijd te maken met kader, camerastandpunt, scherpte, belichting, compositie.

Wat je leert in de ene opdracht moet je ook weer gebruiken in de volgende, dus de foto’s worden steeds beter, als je het goed toepast.

 

Alle foto's van onderstaande opdrachten maken deel uit van je kunstdossier. Bewaar ze goed en upload ze in een word-bestand. Zorg dat je dit bestand iedere les kan laten zien. Als je slim bent, voeg je de foto's direct toe aan je online kunstdossier. 

​

​

​

     1. Kader

 

Is een foto staand of liggend? Is het een close-up waar alleen een gezicht op staat? Of een totaal, met de hele persoon? Wat zie je maar half? Met een foto kies je wat je wèl en niet laat zien. Wanneer je door je camera kijkt, krijg je een uitsnede te zien van dat wat je voor je ziet. Sommige dingen vallen binnen je schermpje, andere daarbuiten. Door je camera te bewegen (te draaien) en in-en-uit te zoomen kies je het kader van je foto. Op de afbeeldingen zie je hetzelfde onderwerp, maar steeds binnen een ander kader gefotografeerd.

 

• Bij een totaalshot zie je het totaalbeeld. Als je een persoon fotografeert, staat het hele lijf op de foto.

• Bij een mediumshot wordt een beetje ingezoomd, zodat het onderwerp maar gedeeltelijk in beeld komt. Het onderwerp wordt dus afgesneden door de randen van het kader.

• Bij een close up wordt een bepaald deel van het onderwerp heel erg sterk naar voren gehaald. De rest van de omgeving wordt genegeerd en alleen het onderwerp wordt sterk ingezoomd in beeld gebracht.

 

Opdracht 1:  Fotografeer je naam of een ander woord, minstens 5 letters.

Kijk rond in je huis, in de omgeving en op andere plaatsen. In verschillende voorwerpen kun je letters ontdekken. Je moet dan waarschijnlijk wel onderdelen van die voorwerpen nemen. Zoom in op het betreffende detail, kies het juiste kader om op jouw foto een letter te krijgen. Zo maak je een woord van tenminste 5 letters. 

Schuttingwoorden zijn verboden. Ook het fotograferen van bestaande letters is niet toegestaan. 

​

​

​

​

2. Camerastandpunt

 

Het camerastandpunt is de plek waar jij als fotograaf staat tegenover het onderwerp dat je wilt fotograferen. Er zijn drie soorten standpunten te onderscheiden:

 

• Ooghoogte: je plaatst je de camera op dezelfde hoogte als het onderwerp dat je fotografeert.

• Vogel(vlucht)perspectief: je plaatst je camera hoger dan het onderwerp dat je fotografeert. Je kijkt dan neer op je onderwerp. Je kunt dit standpunt bijvoorbeeld kiezen wanneer je het onderwerp kleiner wilt laten lijken.

• Kikvorsperspectief: je plaatst de camera lager dan het onderwerp dat je fotografeert. Je kijkt dan tegen je onderwerp op. Dingen die klein zijn, kun je op deze manier groter doen laten lijken.

​

Opdracht 2:  Je favoriete plekje

 

Maak minimaal acht foto’s van jouw favoriete gadgets en/of (hang-)plekken in je omgeving, waarbij je bewust bezig bent met het kiezen van een interessant camerastandpunt.

Gebruik ook de ervaring die je inmiddels opgedaan hebt met het kiezen van een interessant kader. Met andere woorden: je favoriete plek hoeft er niet perse in zijn geheel op te staan. Misschien maak je wel een close-up van bovenaf. Of een mediumshot vanuit kikvorsperspectief. Experimenteren dus! 

​

​

​

 

3. Scherpte

 

Scherp is dat deel van de foto dat je helder ziet (de afgebeelde dingen zijn dan duidelijk van elkaar te onderscheiden). Bij onscherpte gaan de afgebeelde dingen haast ongemerkt in elkaar over. Een foto kan ook helemaal scherp zijn of helemaal niet. Je kunt kiezen wat je scherp stelt.

 

Bewegingsonscherpte

Behalve dat het per ongeluk kan gebeuren dat een foto onscherp wordt door beweging, kan bewegingsonscherpte ook bewust worden toegepast. Het kan namelijk zorgen voor extra dynamiek in een foto. Bewegingsonscherpte kan ontstaan doordat het onderwerp beweegt. Dit kun je bijvoorbeeld toepassen bij sportfotografie of bij dieren in beweging. 

​

Opdracht 3: 

​

Maak minimaal acht foto’s van waarin scherpte en beweging centraal staat. Ga hierbij na wanneer jij en je vrienden in beweging is; op de fiets naar school, tijdens je favoriete sport of hobby? Experimenteer met bewegingsonscherpte. 

​

Heb je een digitale camera? Experimenteer dan met scherpte diepte: 

 

Om het scherp te stellen onderdeel heen, zit vaak een ruimte die ook scherp wordt op de foto. Deze ruimte heet scherptediepte. Je kunt de grootte hiervan bepalen met behulp van het diafragma. Een klein diafragmagetal zorgt voor een kleine scherptediepte, een groot diafragmagetal voor een grote. De meeste digitale camera’s stellen automatisch scherp, dus om echt met scherptediepte te kunnen spelen, moet je zelf handmatig ingrijpen. Bij sommige digitale camera’s kun je de macrostand gebruiken om met scherptediepte te spelen. Mocht je hiermee gaan experimenteren, fotograaf dan een stilstaand beeld, bijvoorbeeld je favoriete eten of gadgets. 

​

​

​

 

4. Licht

​

Behalve het kader, het camerastandpunt en de scherpte, speelt ook licht een belangrijke rol bij het maken van een foto.

• Gebruik je natuurlijk licht of kunstlicht?

• Of werk je met flitser?

• Is het licht hard of zacht?

• En van welke richting komt het licht? Mogelijkheden van lichtinval: 

  • Licht van boven: als het licht van boven op het onderwerp valt, zoals in de zomer midden op een zonnige dag, dan krijg je vaak geen mooie foto's. De schaduwen zijn kort en donker en de foto wordt vlak zonder driedimensionale effecten. Mensen krijgen als het licht van boven komt lelijke schaduwen onder de ogen en de kin.

  • Frontaal licht: Er is sprake van frontaal licht als de lichtbron (bijv. de zon) zich achter de fotograaf bevindt. Het onderwerp wordt dan vanaf de voorkant belicht. Frontaal licht levert vaak teleurstellende foto's op. Dit komt door het ontbreken van schaduwwerking (de schaduw bevindt zich achter het onderwerp) krijg je een vlak beeld. Daar komt nog bij dat mensen die tegen de zon in kijken de neiging hebben hun ogen dicht te knijpen.

  • Zijlicht: Bij het maken van portretfoto's levert zijlicht meestal geen mooie foto's op. Maar verder kun je met zijlicht vaak mooie foto's maken. Doordat het onderwerp van de zijkant belicht wordt, ontstaat er een schaduwwerking die zorgt voor diepte in de foto.

  • Strijklicht: Strijklicht is licht dat alleen van de zijkant op een onderwerp schijnt. Het ‘strijkt’ als het ware langs het onderwerp, waardoor alle oneffenheden extra geaccentueerd worden. Dit zorgt voor een hele duidelijk weergave van de structuur.

  • Tegenlicht: Tegenlicht ontstaat als er in de richting van de lichtbron (vaak de zon) wordt gefotografeerd. Je kunt dat o.a. doen om een silhouet te krijgen zoals bij het fotograferen van een zonsondergang. Soms ontstaat er zelfs een stralenkrans van licht om het onderwerp heen. (Half) doorzichtige onderwerpen (zoals bladeren aan een boom) krijgen bij tegenlicht vaak een bijzondere glans.Door tegenlicht ontstaat een silhouet.

​

 

Opdracht 4: 

 

Maak minimaal acht foto’s van waarin belichting centraal staat. Je moet ten minste drie van bovenstaande lichtinvallen terug laten komen. 

Uitdaging nodig? 

​

a. Rembrandt in de 21e eeuw

Maak minimaal vier groepsportretten van je gezin of je vriendengroep. Benadruk één of enkele personen door te spelen met de belichting. Je kunt bijvoorbeeld enkele mensen extra in het licht zetten, of anderen in het donker. Bepaal zelf wat voor lichtbron je gebruikt, maar zorg ervoor dat hij sterk genoeg is om het verschil in licht en donker goed te laten overkomen.

Dit mág een groepsopdracht zijn voor vier of vijf personen.

b:  Silhouet

Maak minimaal vier foto’s met daarin een silhouet. Dit silhouet hoeft niet persé een persoon te zijn. Bedenk dat de foto interessant moet zijn om naar te kijken. Zorg er dus voor dat datgene wat je hiervoor geleerd hebt ook in deze foto te zien is: kader, compositie, scherpte, licht.

​

​

​

​

 5. Compositie

​

Compositie gaat over de vlakverdeling  in een foto. Zoals eerder benoemt; een foto vertelt een verhaal; een verhaal waarin alles met elkaar samenhangt. Een gestreepte handdoek, winkelende mensen op de achtergrond of voorgrond, een stopcontact in de muur… alles in beeld heeft invloed op de compositie en het verhaal dat je vertelt. De compositie leidt je als het ware door de foto heen.

 

Denk aan de verdeling van de lijnen, vlakken en kleuren in het beeld: waar plaats je wat in het beeldvlak en hoe zorg je voor een 'spannend' geheel? Het geeft de kijkrichting aan en bepaalt wat je eerst ziet en wat later (wanneer je langer kijkt).

Voorbeelden van composities

Er zijn enkele trucs waar je gebruik van kunt maken:

• Diagonalen of schuine richtingen in je foto maken het beeld vaak sterker . Diagonalen maken je beeld vaak levendiger; minder statisch.

• Perspectivische lijnen hebben invloed op de vlakverdeling en de kijkrichting.

• Asymmetrie is vaak spannender dan symmetrie.

• Afsnijding en overlapping zorgen voor een ruimtelijk effect.

​

Opdracht 5:  Rust en dynamiek

Maak minimaal vier foto’s met een rustige compositie en minimaal vier foto's met een dynamische compositie. Neem een onderwerp dat je aanspreekt, zoals je favoriete sport, muziek, landschap of andere hobby. Kijk verder dan je eigen woning. 

​

​

​

​

 6. Diepte

​

Hoewel een foto zelf altijd tweedimensionaal is, kun je toch op verschillende manieren diepte suggereren. Een aantal aspecten zijn we al tegengekomen bij het onderdeel ‘compositie’.

• Perspectivische lijnen: Door gebruik te maken van perspectivische lijnen wordt je beeld ruimtelijker.

• Afsnijding en overlapping

• Groot en klein: Door voorwerpen/personen groot op de voorgrond in beeld te brengen en voorwerpen/personen op de achtergrond juist klein, krijg je meer diepte in je foto.

​

​

Opdracht 6:  Je woonplaats

 

Maak minimaal vier foto’s waarin diepte centraal staat. Neem al je voorkennis, met name compositie, hierin mee. 

 

Uitdaging nodig?

a. Maak foto's van je woonplaats, waarbij je probeert diepte te creëren in je foto‘s. De foto’s moeten als het ware een visitekaartje zijn voor jouw woonplaats. Stel je voor dat je foto’s moet maken voor een vvv-folder over jouw woonplaats.

​